Mùa sinh sản của rùa biển kéo dài từ tháng 4 đến tháng 9. Đến thăm Côn Đảo thời gian này bạn sẽ có cơ hội xem rùa lên bờ đẻ trứng và khám phá quá trình ấp và bảo tồn trứng của Vườn quốc gia Côn Đảo.
Côn Đảo hiện đang thực hiện công tác bảo tồn rùa biển tốt nhất và cũng là nơi có số lượng rùa lên đẻ tự nhiên lớn nhất của Việt Nam. Tại Côn Đảo có nhiều nơi có rùa lên đẻ trứng như hòn Cau, hòn Tre lớn, hòn Tài… nhưng nhiều nhất phải kể đến bãi cát lớn của hòn Bảy Cạnh.
Hằng nằm có trên 150.000 rùa con được cứu hộ và thả về biển, tỉ lệ nở trứng thành công đạt đến 87%. Vườn quốc gia Côn Đảo được sách kỷ lục Việt Nam ghi nhận là nơi thả rùa con về biển nhiều nhất. Tuy nhiên những chú rùa nhỏ bé trong quá trình di chuyển về đại dương cho đến lúc trưởng thành có tỷ lệ sống sót rất thấp, khoảng từ 1/1.000 đến 1/10.000. Với những mối hiểm nguy đến từ khắp nơi, chúng có thể trở thành mồi của những động vật lớn hơn.
Hòn Bảy Cạnh được mệnh danh là “Đảo du lịch sinh thái bậc nhất Côn Đảo”. Cách biệt với thế giới sôi động bên ngoài, vừa hoang sơ, vừa có biển xanh và nhiều san hô màu sắc, đây còn là nơi bảo tồn rùa biển lớn nhất Việt Nam.
Bảy Cạnh thuộc khu vực bảo tồn của Vườn quốc gia Côn Đảo nên để đến được đây, du khách phải xin giấy phép tại Vườn quốc gia trên đảo lớn Côn Sơn. Sau khi có giấy phép, bạn có thể thuê tàu chạy ra hòn Bảy Cạnh, hoặc đơn giản hơn thì mua tour xem rùa đẻ của người dân địa phương, họ sẽ lo cho bạn mọi giấy phép cần có.
Hòn Bảy Cạnh còn là khu bảo tồn rừng ngập mặn lớn của Côn Đảo với các loại gà rừng, sóc mun, bướm đủ sắc… và 24 loài thực vật ngập mặn, chủ yếu là đước đôi, vẹt trụ, vẹt dù, dà vôi, su ổi, bàng phi…
Du khách sẽ ngắm rùa đẻ trứng vào buổi tối (do đặc tính sinh sản của chúng), khi nước lên cao, rùa mẹ sẽ thấp thoáng trên những làn sóng gần bờ để tìm nơi đẻ trứng. Thời điểm này, nhân viên kiểm lâm sẽ thông báo du khách được ra khu vực đẻ trứng của rùa.
Rùa sẽ chọn khu vực cát mịn gần các lùm cây để làm tổ. Sau khi đẻ trứng, rùa mẹ lấp tổ trứng, xoá dấu vết để bảo vệ tổ trứng của mình rồi trở về biển.
Đợi đến khi rùa mẹ rời tổ, kiểm lâm sẽ lấy trứng rùa đem về tổ ấp tại nơi bảo tồn động vật tại Côn Đảo.
Thời điểm xem trứng nở và thả rùa con về biển
Mùa sinh sản của rùa biển là khoảng tháng 4 – 10 nhưng cao điểm là tháng 7 – 9 hàng năm. Sau 45 đến 60 ngày ấp, trứng sẽ nở thành rùa con. Bạn chỉ có thể ghé đảo 4 – 6 giờ hoặc ở lại qua đêm (chỉ được ở lại một đêm trên hòn Bảy Cạnh) để xem rùa đẻ trứng dưới sự hướng dẫn của nhân viên kiểm lâm. Tùy theo con nước, thời gian rùa mẹ lên bờ đẻ trứng dao động từ 10h – 12h đêm.
Khi phát hiện rùa mẹ bắt đầu lên bờ đào hố để đẻ trứng, nhân viên kiểm lâm sẽ hướng dẫn du khách đi theo đường vòng, giữ trật tự, không gây tiếng động để rùa mẹ hoảng sợ bò về biển.
Rùa mẹ sẽ chọn một khu vực cát mịn gần các lùm cây rồi dùng hai chân trước của mình đào tổ, sau đó dùng hai chân sau đào một lỗ sâu chừng 50 – 60cm, rộng khoảng 20 cm và bắt đầu đẻ trứng. Trong ánh đèn pin sáng nhẹ, du khách sẽ được thấy từng quả trứng rùa tròn và trắng như bóng bàn rơi xuống lỗ. Sau khi lấp xong tổ trứng, rùa biển lại tiếp tục dùng chân trước lấp xung quanh ổ với chiều dài 5 – 6 m để xóa dấu vết và ngụy trang cho tổ trứng của mình.
Khi xem rùa mẹ đẻ trứng hãy giữ im lặng và không chiếu đèn vào phía mắt rùa vì loài này rất nhạy cảm với âm thanh và ánh sáng lúc lên bãi. Nếu bị kinh động rùa sẽ bò xuống biển trở lại hoặc đang đẻ sẽ ngừng. Cần có hướng dẫn viên của Vườn quốc gia hoặc người địa phương đi cùng.
Du khách sẽ được đến thăm hồ ấp trứng tại khu bảo tồn, ngắm nhìn hình ảnh đầu tiên của những chú rùa con nở ra từ trứng. Chúng cố chui ra khỏi miệng vỏ trứng và chen nhau leo lên miệng tổ ấp để bò về phía biển. Nhân viên kiểm lâm sẽ cho rùa con vào giỏ và đưa xuống bờ cát vào lúc con nước cao và mặt trời chưa gay gắt, bởi ánh sáng chiếu vào mắt sẽ làm rùa con lạc đường.
Một rùa mẹ trung bình đẻ được khoảng 80 trứng, nhưng cũng có trường hợp đẻ hơn 200 trứng tại Côn Đảo. Chờ rùa mẹ rời tổ đẻ, du khách sẽ được xem nhân viên kiểm lâm thực hiện một công đoạn trong việc bảo tồn rùa biển đó là lấy trứng đem về tổ ấp. Trứng được ấp trong vòng 6 giờ. Khi đưa về, một nửa số trứng sẽ được cho vào hồ có nhiều ánh sáng, nửa còn lại cho vào hồ ấp được phủ tấm lưới chống nắng bên trên. Việc này chính là để cân bằng “giới tính” cho rùa con khi nở, bởi rùa biển có thể điều chỉnh được đực – cái nhờ tác động của ánh sáng và nhiệt độ khi ấp. Khoảng 45 – 60 ngày sau khi đưa về tổ ấp, trứng sẽ nở thành rùa con.
Nếu đúng dịp, du khách sẽ được nhìn thấy rùa con nở từ những hố ấp trứng trước đó. Nhân viên kiểm lâm sẽ cho rùa con vào giỏ và đưa xuống bờ cát khi con nước cao và mặt trời chưa lên. Du khách sẽ được chứng kiến hàng trăm rùa con chập chững tự bò xuống biển, đến khi trưởng thành (khoảng 30 năm sau), rùa con sẽ quay lại chính nơi chào đời để đẻ trứng.
Cảnh hàng trăm, hàng ngàn chú rùa con chập chững đi ra phía biển trong quãng đường vài chục mét nhưng luôn bị rào cản từ những con sóng. Chúng không hề khuất phục dù bị cuốn lại bờ nhiều lần song theo tiếng gọi từ biển cả, chúng vẫn bước đi. Những bước đi vô cùng đáng yêu.
